یکی از مهم‌ترین ملاک‌های میوه نزد بازاریان رنگ و شکل ظاهری میوه است. علاوه بر طعم، مقاومت میوه نسبت به حمل‌ونقل و شرایط آب‌وهوایی و اندازه میوه، رنگ میوه نیز نقش بسزایی در مقبولیت و فروش بهتر میوه دارد. علاوه بر اهمیت فاکتورهایی نظیر آبیاری به‌موقع، نور کافی، تغذیه رسانی مناسب؛ امروزه بیشتر کشاورزان و باغداران به استفاده از کودهای رنگ‌ افزا رو آورده‌اند و مقاومت ذهنی بسیاری از این عزیزان نسبت به کودهای رنگ  افزا شکسته است. در این مقاله تلاش کرده‌ایم تا با معرفی کودهای رنگ افزایی مطرح و مهم و روش‌های استفاده از آن‌ها شما را در انتخاب بهتر کود رنگ ده مناسب یاری کنیم.

کودهای رنگ افزا چیست؟

جالب است که بدانید میل به میوه‌های خوش‌رنگ امری جدید در مشتریان نیست و برای هزاران سال دغدغه کشاورزان خوش‌رنگ شدن میوه‌ها بوده. احتمالاً خود شما نیز وقتی به یک شلیل خوشمزه فکر می‌کنید، شلیلی درشت و با رنگ قرمز را تصور می‌کنید و کمتر شلیلی که زردی بیشتری دارد برایتان جذاب است. کشاورزان از قدیم روش‌های سنتی برای رنگ افزایی به گیاهان با کودهای ارگانیک پیدا کرده بودند. کود حیوانی که مطرح‌ترین کود غنی ساز خاک است گزینه اول کشاورزان بود. خاکستر چوب به دلیل غنی‌بودن از پتاسیم هم از مهم‌ترین گزینه‌های طبیعی بوده و هست. در طی صدسال گذشته علم کشاورزی با رشد چشمگیری مواجه شد و با بررسی نقش سه عنصر نیتروژن، فسفر و پتاسیم در کشاورزی انقلابی در این صنعت پدید آمد.

ترکیبات کودهای رنگ افزا

کودهایی که ما آن‌ها را تحت نام کودهای رنگ افزا یا کودهای رنگ ده می‌شناسیم دارای عناصر ماکرو یا عناصری که نقش چشمگیری در رشد گیاه دارند و عناصر میکرو یا عناصری با نقش جزئي هستند. هرکدام از این عناصر نقش خاصی در فرایند رشد و فتوسنتز گیاه ایفا می‌کند که در ادامه چند نمونه از آن‌ها را بررسی می‌کنیم.

عناصر ماکرو

عناصر ماکرو عناصری هستند که برای گیاهان ضروری هستند و نقش کلیدی در عمده فعالیت متابولیک گیاه ایفا می‌کنند. از جمله:

• نیتروژن: عنصر اصلی در تشکیل پروتئین و کلروفیل گیاهی و رشد برگ‌ها
• فسفر: عنصر اصلی در تولید انرژی و تشکیل اسیدنوکلئیک‌ها و رشد ریشه و گل و میوه
• پتاسیم: عنصر اصلی در تنظیم آب‌رسانی گیاه و آنزیم‌ها و کمک به کاهش اثر تنش‌ بر گیاه

عناصر میکرو

عناصر میکرو را عناصری می‌دانیم که برای رشد و متابولیک گیاه کلیدی هستند؛ اما نسبت به عناصر ماکرو اهمیت کمتری دارند. از جمله:

• آهن: مؤثر در تشکیل کلروفیل‌ها و فتوسنتز
• منگنز: مؤثر در تشکیل کلروفیل‌‌ها و فعال‌سازی آنزیم‌ها
• روی: مهم در پروتئین‌ها و رشد گیاه
• مس: مؤثر در تشکیل لیگنین و انتقال الکترون

 

انواع کودهای رنگ افزا

کودهای مؤثر در رنگ‌دهی به میوه انواع مختلفی دارند که انتخاب نوع مناسب برای خاک و گیاه شما از کارهای یک مهندس کشاورزی متخصص است؛ بنابراین لازم است که در این زمینه از مشورت متخصصان استفاده کنید. کودهای رنگ افزا انواع مختلفی دارند که در دسته‌بندی‌های زیر می‌توان به آن‌ها پرداخت.

کودهای پتاسیمی

کودهای پتاسیمی از جمله مهم‌ترین کودهای مؤثر در این زمینه هستند. پتاسیم سولفات و پتاسیم نیترات دو کود مطرح پتاسیمی هستند که انتخاب یکی از آن‌ها همان‌طور که گفتیم نیاز به تخصص در زمینه کشاورزی دارد.

کودهای منیزیمی

منیزیم به‌عنوان یکی از عناصر میکرو شناخته می‌شود که در تشکیل کلروفیل و فرایند فتوسنتز نقش بسزایی دارد. منیزیم سولفات از مهم‌ترین و شناخته‌شده‌ترین کودهای منیزیمی است که می‌تواند در رنگ‌دهی بهتر میوه‌ها مؤثر باشد.

کودهای آهنی

آهن که بالاتر به بررسی نقش آن در گیاهان پرداختیم دیگر عنصر میکرو مطرح است که برای تکامل بهتر رنگ‌های سبز و قرمز در گیاهان استفاده می‌شود. کودهای آهنی به شکل کلاته (EDTA, DPTA, EDDHA) استفاده می‌شوند و برای خاک‌های قلیایی که جذب آهن مشکل است گزینه بسیار مناسبی هستند.

کودهای میکرو

کودهای میکرو به کودهایی می‌گوییم که پایه اصلی آن‌ها عناصر مغذی مانند آهن، منگنز، روی و مس است. این کودهای نیز بسته به نیاز گیاه شما می‌توانند در رنگ‌دهی و فرایندهای متابولیکی گیاه نقش مهمی ایفا کنند.

کودهای آلی و زیستی

انتخاب بسیاری از کشاورزان کودهای آلی و زیستی برای رنگ بهتر در میوه هستند. کودهای حاوی میکروارگانیسم‌های مفید نظیر باکتری و قارچ‌های مفید و کودهای گیاهی و جلبکی از مهم‌ترین انواع این دسته‌بندی هستند.

کودهای حاوی اسیدهای آمینه و هورمون‌های گیاهی

کودهای اسیدآمینه نقش اساسی در تأمین پیش‌نیازهای پروتئین و هورمون‌های گیاهی هستند که استفاده از آن‌ها باید متناسب با نیاز گیاه و خاک شما صورت گیرد. کودهای هورمون گیاهی مانند جیبرلین و سیتوکینین می‌توانند انتخاب خوبی برای رشد میوه و ریشه باشند که مانند دیگر تصمیمات در حوزه کشاورزی باید با نیازسنجی یک متخصص انتخاب شوند.

مزایای استفاده از کودهای رنگ افزا

خوشبختانه کود‌های رنگ افزا نقش‌های بسیاری در کیفیت محصولات و میوه‌ها ایفا می‌کنند. شاید شما هم مثل بسیاری از کشاورزان و علاقه‌مندان به این حوزه به‌خاطر اسم این کودها گمان کنید استفاده از این کودها تنها رنگ میوه‌ را بهتر می‌کنند؛ اما کودهای رنگ ده باعث افزایش کیفیت و طعم محصول، مقاومت بیشتر گیاه و میوه به تنش‌های محیطی، بهبود در مسیر جذب مواد مغذی و کاهش ضایعات و افزایش ماندگاری میوه می‌شوند. برخی از مهم‌ترین مزیت‌های این کودها عبارت‌اند از:

بهبود رنگ و ظاهر میوه‌ها

طبیعتاً مهم‌ترین که کشاورزان در فرایند رشد میوه از این کودها استفاده می‌کنند بهبود رنگ و ظاهر میوه است. این مورد نقش کلیدی در فروش بهتر محصول ایفا می‌کند و سوددهی بیشتری برای کشاورزان به بار می‌آورد. علاوه بر رنگ تغییر در شفافیت و اندازه گیاه از دیگر مزایای این کودهاست.

افزایش کیفیت و طعم میوه‌ها

استفاده از این کودها طعم و مزه گیاه را نیز به طرز قابل‌توجهی بهبود می‌بخشند. البته که استفاده تنها از این کودها ممکن است کافی نباشد و شما نیاز به پیاده‌سازی دیگر روش‌های علمی برای طعم بهتر گیاه داشته باشید؛ اما با تسهیل فرایند رشد میوه شاهد اثر مثبت این کودها در کیفیت محصول هستیم.

افزایش مقاومت به تنش‌های محیطی

تنش‌های محیطی در سالیان گذشته آسیب زیادی به بخش باغداری ایران زده است. با تغییرات آب‌وهوا شاهد باران در فصول گرم هستیم و گاهی سرمای طولانی در بهار اثر مخربی بر گیاه می‌گذارد. استفاده از این دسته‌ از کودها به دلیل حضور عناصر ماکرو و میکرو به مقاومت بیشتر گیاه در تنش‌های محیطی نظیر خشکی، سرما و بیماری‌ها کمک می‌کند.

بهبود جذب مواد مغذی

بهبود خاک منجر به افزایش فعالیت میکروبی آن و در نتیجه جذب بهتر مواد مغذی از ریشه شود. با بهبود جذب مواد مغذی از ریشه نیاز به بعضی از مکمل‌ها و کودها کمتر می‌شود و در نتیجه هزینه کشاورزی را برای شما کم می‌کند.

روش‌های استفاده از کود رنگ‌‌افزا

انتخاب روش‌ مناسب برای استفاده از کودهای رنگ‌ افزا از مواردی است که نیازمند تجربه و تخصص است. امروزه از روش‌های مختلفی برای تغذیه رسانی به گیاه استفاده می‌شود که بهتر است شما این تصمیم‌گیری را برعهده مهندس باسابقه کشاورزی بگذارید.

محلول‌پاشی

محلول‌پاشی یکی از رایج‌ترین روش‌ها در زمینه کوددهی به گیاه است. در این روش کود به‌صورت محلول در آب به طور مستقیم بر روی برگ‌ها و میوه‌ها پاشیده می‌شود. از مهم‌‌ترین مزایای این روش می‌توان به جذب سریع از طریق برگ، بهبود رنگ میوه و استفاده آسان اشاره کرد.

آبیاری

آبیاری روشی سنتی در کوددهی است. در طی روش آبیاری کود را به‌صورت محلول در آبی که به‌پای گیاه ریخته می‌شود اضافه می‌کنیم. مهم‌ترین مزایای این روش توزیع یکنواخت کود، کاهش هدررفت و صرفه‌جویی در زمان و هزینه است.

نکات مهم در زمان‌بندی و مقدار استفاده

برای انتخاب بهترین کود، زمان مناسب، دفعات تکرار و دوز مناسب نیازمند تخصص و تجربه در این زمینه هستیم. پیشنهاد ما در کشت سبز ایرانیان فارس به شما مشورت و سپردن کار به مهندسان کشاورزی و پناه‌بردن به دانش تخصصی است. با این کار شما می‌توانید از هدررفتن بودجه و منابع جلوگیری کنید.