نقش عنصر روی در کشاورزی
روی یا زینک با حرف اختصاری Zn یکی از عناصر مصرفی و مهم در گیاهان است. این ریزمغذی توسط ریشه گیاهان جذب می‌شود و نقش حیاتی در کیفیت محصولات دارد. در این مقاله مانند سایر مقالاتی که در خصوص عناصر میکرو و ماکرو نوشتیم، تلاش کرده‌ایم تا به طور مختصر و مفید به نقش عنصر روی در کشاورزی، علائم و کمبود آن، زمان و نحوة مصرف عنصر روی بپردازیم.
نقش عنصر روی در گیاهان
عنصر روی در جذب آب و املاح مغذی و تولید اکسین (نوعی هورمون گیاهی) اهمیت دارد. هرچه گیاه، نیتروژن کمتری داشته باشد، کمبود روی بیشتری در آن مشاهده می‌شود. این عنصر در بسیاری از واکنش‌های آنزیمی نقش کاتالیزور دارد. (کاتالیزور ماده‌ای است که سرعت واکنش‌های شیمیایی در گیاهان را افزایش می‌دهد)
برخی از کاربردهای عنصر روی در کشاورزی و رشد گیاهان شامل موارد زیر است:
- رشد برگ در گیاه
- تولید هورمون اکسین
- حفظ دیواره سلولی گیاه
- افزایش مقاومت گیاه در مقابل عوامل بیماری‌زا
- افزایش باروری و رشد گیاه
- ایفای نقش در فعالیت فتوسنتز گیاه
- ساخت پروتئین
علائم کمبود روی در گیاهان
علائم کمبود عنصر روی در گیاهان متفاوت است. برخی گیاهان ممکن است یک یا چند تا از علایم زیر را بروز دهد. گاهی دیده‌ایم که کشاورزان در تشخیص علايم کمبود روی با سایر مشکلات گیاهان نظیر کمبود فسفر دچار اشتباه شده‌اند؛ بنابراین ضروری است که علايم کمبود فسفر را نیز بدانید. در ادامه به برخی از نشانه‌های کمبود این عنصر در گیاهان پرداخته‌ایم.
- تأخیر در باز شدن به‌موقع برگ‌ها
- کوچک‌شدن و ریزش برگ‌ها و میوه‌ها قبل رسیدن
- کاهش تعداد جوانه‌ها و رشد گیاه
- کاهش تعداد اکسین
- ریز برگی
- ایجاد لک روی گیاه و کاهش سبزینگی
- حالت موج‌دار شدن برگ
- تأخیر در باز شدن به‌موقع برگ‌ها و گل‌ها
- شکل بد میوه‌ها و برگ‌ها
- خشکیدگی و مرگ برخی بافت‌های گیاهی
بنابراین، اگر در گیاهان یا محصولات زراعی خود متوجه این نوع از تغییرات بودید یکی از گزینه‌ها کمبود روی در گیاه شماست که در ادامه این مقاله به رفع این مشکل پرداخته‌ایم.
میزان حساسیت انواع گیاهان به کمبود روی
از بین انواع گیاهان یک‌سری گیاهانی هستند که نسبت به کمبود روی واکنش و حساسیت بیشتری از خود بروز می‌دهند نظیر مرکبات، سیب، برنج، ذرت و گیاهانی از قبیل گوجه‌فرنگی، سیب‌زمینی، چغندر، یونجه و کاهو نسبت به کمبود روی حساسیت‌پذیری متوسطی دارند همچنین گیاهانی مانند گندم، جو، کلزا، نخود، آفتاب‌گردان و هویج حساسیت کمتری نسبت به کمبود روی دارند.
نحوه مصرف کود حاوی روی
مقدار دوز مناسب روی برای گیاهان شما و روش و دفعات تغذیه رسانی از جمله مواردی است که نمی‌توان تنها با مطالعه چند مقاله در اینترنت یاد گرفت. ضروری است برای انتخاب کود روی مناسب علاوه بر مطالعه و آگاهی از دانش متخصصان و کشاورزان باتجربه نیز بهره برد تا بتوان به گیاه حیاتی دوباره بخشید. در این جا می‌خواهیم به نقش انواع کود روی بپردازیم و نحوه مصرف هر یک از آنها را مورد بررسی قرار دهیم.
به‌صورت کلی کود روی به دو صورت مایع و جامد تولید و مصرف می‌شود، بسته به انتخاب خودتان به‌صورت جامد یا مایع می‌توانید مصرف کنید البته استفاده از این کود به‌صورت مایع هزینه بیشتری دارد. برای انتخاب بهتر کافی است با مشاوران و کارشناسان ما تماس بگیرید.
بهترین زمان مصرف کود روی
در اوایل فصل بهار، زمانی که گیاهان شروع به رشد می‌کنند، زمان مناسبی برای مصرف کود روی است. در این زمان، گیاه به طور فعال مواد مغذی را جذب می‌کند و مصرف کود روی می‌تواند به تقویت سیستم ایمنی و افزایش مقاومت گیاه در برابر آفات و بیماری‌ها کمک کند. قبل از اینکه گیاه شروع به گلدهی کند، مصرف کود روی می‌تواند به افزایش کیفیت گل‌ها و میوه‌ها کمک کند. این عنصر نقش مهمی در تشکیل دانه و باروری گیاه دارد. در زمان تشکیل میوه، مصرف کود روی می‌تواند به افزایش اندازه، کیفیت و طعم میوه‌ها کمک کند.
علاوه بر زمان‌های ذکر شده در مواقعی همچون خشکی، سرمازدگی، بیماری‌ها و آفات می‌توان از کود روی استفاده کرد و یا اگر باغ یا زمین زراعی دچار کمبود روی باشد از مود روی استفاده می‌شود.
نحوه مصرف کود روی
راه‌های مختلفی برای استفاده از کود روی وجود دارد که در اینجا به برخی از رایج‌ترین آنها می‌پردازیم.
- محلول‌پاشی یکی از سریع‌ترین و کارآمدترین روش‌های مصرف کود روی است. در این روش، کود به‌صورت محلول در آب بر روی برگ‌ها و ساقه گیاه پاشیده و اسپری می‌شود. این روش باعث می‌شود که مواد مغذی توسط گیاه سریع‌تر جذب شود و روشی مقرون‌به‌صرفه است.
- در روش چالکود (ایجاد چاله‌هایی نزدیک به ریشه درخت با اندازه معین) کود به‌صورت چاله‌هایی در اطراف ریشه گیاه ریخته می‌شود و سپس با خاک پوشانده می‌شود این روش باعث می‌شود کود به‌صورت طولانی در خاک بماند، در فواصل طولانی‌تری نیاز به تکرار دارد.
- روش بعدی روش بذرکاری است که در آن کود به همراه بذرها در خاک مخلوط می‌شود. از مزایای این روش می‌توان به این که باعث افزایش ریشه‌زایی و جوانه‌زنی در گیاه می‌شود و مواد مغذی گیاه را در مراحل اولیه رشد تأمین می‌کند.
میزان مصرف کود روی به نوع گیاه، سن گیاه، شرایط خاک و آب‌وهوا بستگی دارد. زمانی که از کود روی استفاده می‌کنید سعی کنید از کودهای روی باکیفیت بالا و دارای مجوز استفاده کنید و هنگام استفاده دستورالعمل آن را به‌دقت بخوانید و سپس مورداستفاده قرار دهید. با مصرف کود روی به روش صحیح و در زمان مناسب، می‌توانید به گیاهان خود کمک کنید تا به بهترین شکل رشد کنند، میوه‌های باکیفیت‌تری تولید کنند و در برابر تنش‌های محیطی مقاوم‌تر شوند دراین‌خصوص بهتر است قبل از استفاده از کود روی، با یک متخصص کشاورزی مشورت کنید.
نتیجه‌گیری
همان‌طور که در این مقاله گفته شد روی، با افزایش سیستم ایمنی گیاهان، آنها را در برابر بیماری‌ها، آفات و تنش‌های محیطی مقاوم‌تر می‌سازد، طعم، عطر و ارزش غذایی محصولات کشاورزی را ارتقا می‌دهد و آنها را به منبعی از ویتامین‌ها و مواد معدنی تبدیل می‌کند همچنین این عنصر شگفت‌انگیز، با نقش‌آفرینی در فرایند فتوسنتز، به جذب بهتر نور خورشید توسط گیاهان کمک می‌کند که باعث کیفیت بهتر محصولات می‌شود. با درنظرگرفتن این عنصر مهم و استفاده از روش‌های اصولی در مصرف آن، می‌توانیم به‌سوی کشاورزی پایدار گام برداریم.
